၃။ စိတၱ၀ဂၢ

၃၃။ ဖႏၵနံ စပလံ စိတၱံ၊ ဒူရကၡံ ဒုႏၷိ၀ါရယံ။
  ဥဇံု ကေရာတိ ေမဓာ၀ီ၊ ဥသုကာေရာ၀ ေတဇနံ။

 ၃၄။ ၀ါရိေဇာ၀ ထေလ ခိေတၱာ၊ ၾသကေမာကတဥဗၻေတာ။
 ပရိဖႏၵတိဒံ စိတၱံ၊ မာရေဓယ်ံ ပဟာတေ၀။

 ၃၃။ ေလးသမားသည္ ျမားကို ေျဖာင့္ေအာင္ျပဳသကဲ့သို႔ ပညာ႐ွိသည္ (အာ႐ံုတို႔၌)တုန္လႈပ္၍ လွ်ပ္ေပၚေလာ္ လည္ျခင္း သေဘာ႐ွိေသာ ေစာင့္ထိန္းရန္ တားျမစ္ရန္ ခက္ခဲေသာစိတ္ကို ေျဖာင့္ေအာင္ျပဳ၏။

 ၃၄။ ေရတည္းဟူေသာ မွီရာတည္ရာမွ ထုတ္ေဆာင္၍ ကုန္း၌ပစ္ခ်ထားအပ္ေသာငါးသည္ တဖ်ပ္ဖ်ပ္ တုန္လႈပ္သကဲ့သို႔ ကိေလသာမာရ္ ကိုယ္တြင္းရန္ကိုပယ္ရန္ ကာမနယ္ပယ္မွ ထုတ္ေဆာင္၍ ထားအပ္ေသာ ဤစိတ္သည္ တဖ်ပ္ဖ်ပ္ တုန္လႈပ္၏။

 33. The mind is restless, unsteady, hard to guard, hard to control. The wise man makes it straight, like a Fletcher straightens his arrows.

 34. Like a fish quivers when taken out from his watery home and thrown on land, our mind struggles to get free from the power of Mara's sway (kilesas, moral defilements).

၃၅။ ဒုႏၷိဂၢဟႆ လဟုေနာ၊ ယတၳကာမနိပါတိေနာ။ စိတၱႆ ဒမေထာ သာဓု၊ စိတၱံ ဒႏၲံ သုခါ၀ဟံ။ ၃၅။ ႏွိမ္နင္းရန္ခဲယဥ္း၍ လ်င္ျမန္ေသာသေဘာ႐ွိေသာ အလို႐ွိရာအာ႐ုံ၌ က်ေလ့႐ွိေသာစိတ္ကို ဆံုးမျခင္း သည္ေကာင္း၏၊ (ဆံုးမျပီး၍)ယဥ္ေက်းေသာစိတ္သည္ ခ်မ္းသာကို ႐ြက္ေဆာင္တတ္၏။ 35. It is good to tame the mind, which is difficult to restrain. It flies after fancies wherever it likes. A disciplined mind brings happiness. ၃၆။ သုဒုဒၵသံ သုနိပုဏံ၊ ယတၳကာမနိပါတိနံ။ စိတၱံ ရေကၡထ ေမဓာ၀ီ၊ စိတၱံ ဂုတၱံ သုခါ၀ဟံ။ ၃၆။ အလြန္႔အလြန္ျမင္ႏုိင္ခဲေသာ အလြန္႔အလြန္သိမ္ေမြ႔ေသာ အလို႐ွိရာအာ႐ုံ၌ က်ေလ့႐ွိေသာ စိတ္ကို ပညာ ႐ွိသည္ ေစာင့္ေ႐ွာက္ရာ၏၊ ေစာင့္ေ႐ွာက္ထားအပ္ေသာစိတ္သည္ ခ်မ္းသာကို ႐ြက္ေဆာင္တတ္၏။ 36. Invisible and subtle is the mind, and it flies after fancies wherever it likes, but let the wise man guard well his mind, for a mind well-guarded is a source of great joy. ၃၇။ ဒူရဂၤမံ ဧကစရံ၊ အသရီရံ ဂုဟာသယံ။ (ဧကစာရံ) ေယ စိတၱံ သံယမိႆႏၲိ၊ ေမာကၡႏၲိ မာရဗႏၶနာ။ ၃၇။ အေ၀းသို႔သြားတတ္ေသာ တစ္ဦးတည္းက်က္စားေသာ ကိုယ္ေကာင္အထည္မ႐ွိေသာ (ဟဒယ ၀တၳဳ)လိုဏ္ဂူ၌မီွေသာစိတ္ကို အၾကင္သူတို႔သည္ ေစာင့္စည္း(ခ်ဳပ္တည္း)ၾကကုန္၏၊ (ထိုသူတို႔သည္) မာရ္အေႏွာင္အဖြဲ႔မွ လြတ္ၾကကုန္လတၱံ႔။ 37. Those who control their mind which travels far, moves about alone, hides in the chamber of the heart, are free from the bonds of Mara ( the tempter). ၃၈။ အန၀႒ိတစိတၱႆ၊ သဒၶမၼံ အ၀ိဇာနေတာ။ ပရိ ပႅ၀ပသာဒႆ၊ ပညာ န ပရိပူရတိ။ ၃၉။ အန၀ႆုတစိတၱႆ၊ အနႏြာဟတေစတေသာ။ ပုညပါပပဟီနႆ၊ နတၳိ ဇာဂရေတာ ဘယံ။ ၃၈။ မတည္တံ့ေသာစိတ္႐ွိေသာ သူေတာ္ေကာင္းတရားကို မသိေသာ ေပါေလာေပၚေသာ ယံုၾကည္မႈ႐ွိသူအား ပညာသည္ မျပည့္စံု။ ၃၉။ (ရာဂ)မစိုစြတ္ေသာစိတ္႐ွိေသာ၊ (ေဒါသ)ထိခိုက္ေသာစိတ္မ႐ွိေသာ ေကာင္းမႈမေကာင္းမႈကို ပယ္ၿပီးေသာ ႏုိးၾကားေသာပုဂၢဳိလ္အား ေဘးသည္မ႐ွိ။ 38. He whose mind is unsteady, who knows not the path of truth (Dhamma), whose faith in peace is wavering, he shall never reach fullness of wisdom. 39. For the wakeful one whose mind is free from passion, whose thoughts are undisturbed, who has given up both good and evil, there is no fear. ၄၀။ ကုမၻဴပမံ ကာယမိမံ ၀ိဒိတြာ၊ နဂ႐ူပမံ စိတၱမိဒံ ဌေပတြာ။ ေယာေဓထ မာရံ ပညာ၀ုေဓန၊ ဇိတဥၥ ရေကၡ အနိေ၀သေနာ သိယာ။ ၄၀။ ဤ(သံုးဆယ့္ႏွစ္ေကာ႒ာသ) ခႏၶာကိုယ္ကို အိုးႏွင့္တူ၏ဟုသိ၍ ဤစိတ္ကို ျမိဳ႔ႏွင့္တူ၏ဟု ဉာဏ္၌သက္၀င္ ေစလ်က္ ပညာလက္နက္ျဖင့္ ကိေလသာမာရ္ကို တိုက္ခိုက္ရာ၏၊ (တိုက္ခိုက္၍) ေအာင္ေသာ တရားကိုလည္း ကပ္ျငိတြယ္တာျခင္းမရွိဘဲ ေစာင့္ေရွာက္ထားရာ၏။ 40. Knowing this body to be like an earthen jar, making the mind like a fortified city, one should fight Mara (all temptations) with the weapon of knowledge and continue to guard the mind on what has been gained – without attachment to it. ၄၁။ အစိရံ ၀တယံ ကာေယာ၊ ပထ၀ႎ အဓိေသႆတိ။ ဆုေဒၶါ အေပတ၀ိညာေဏာ၊ နိရတၳံ၀ ကလိဂၤရံ။ ၄၁။ ဤခႏၶာကိုယ္သည္ ၀ိညာဥ္ကင္းခဲ့ေသာ္ အသံုးမက်ေသာ ထင္းတံုးကဲ့သို႔ စြန္႔ပစ္အပ္သည္ ျဖစ္၍ မၾကာမွီသာလွ်င္ ေျမေပၚ၌ အိပ္ရလိမ့္တကား။ 41. For before long, this body will lifeless lie on the ground, without consciousness, abandoned like a useless log. ၄၂။ ဒိေသာ ဒိသံ ယံ တံ ကယိရာ၊ ေ၀ရီ ၀ါ ပန ေ၀ရိနံ။ မိစၧာပဏိဟိတံ စိတၱံ၊ ပါပိေယာ နံ တေတာ ကေရ။ ၄၂။ ခိုးသူတစ္ေယာက္သည္ ခိုးသူတစ္ေယာက္ကုိ(ျမင္ေသာ္) ပ်က္စီးေအာင္ ျပဳရာ၏၊ ရန္သူတစ္ေယာက္သည္ ရန္သူတစ္ေယာက္ကို(ျမင္ေသာ္) ပ်က္စီးေအာင္ ျပဳရာ၏၊ မေကာင္းသျဖင့္ ထားအပ္ေသာစိတ္သည္ကား ထို စိတ္ရွိသူကို ထုိ႔ထက္ပင္ ယုတ္ညံ့ေအာင္ ျပဳႏုိင္၏။ 42. What an enemy may do to an enemy, or a hater to a hater, but a man's own mind, if wrongly directed, can do him a far greater harm. ၄၃။ န တံ မာတာ ပိတာ ကယိရာ၊ အေည ၀ါပိ စ ဉာတကာ။ သမၼာပဏိဟိတံ စိတၱံ၊ ေသယ်ေသာ နံ တေတာ ကေရ။ ၄၃။ ထို လူ နတ္ နိဗၺာန္ သံုးတန္ေသာ ခ်မ္းသာမ်ဳိးကို အမိအဖသည္ မျပဳႏုိင္၊ တစ္ပါးေသာ ေဆြမ်ဳိးတို႔သည္လည္း မျပဳစြမ္းႏုိင္ကုန္၊ ထို လူ နတ္ နိဗၺာန္ သံုးတန္ေသာ ခ်မ္းသာမ်ဳိးကို ေကာင္းစြာထားအပ္ေသာ စိတ္သည္သာလွ်င္ ထိုမိဖေဆြမ်ဳိးတို႔ထက္ တစ္ဆင့္ထက္တစ္ဆင့္ ျမင့္ျမတ္ေအာင္ ျပဳစြမ္းႏုုိင္၏။ 43. Not mother, neither father, nor any other relatives will do well to a man, but his own right directed mind can do it to him for his well-being.