မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒႏွင့္ လူ႕အခြင့္အေရး

ဒီအေၾကာင္းကို ေရးဖို႔ စိတ္ထဲမွာ ရွိေနခဲ့တာ ၾကာၿပီ။ ဒါေပမဲ့ မေရးျဖစ္ခဲ့ဘူး။ ေရးမယ္လုပ္လိုက္၊ မေရးေတာ့ဘူးျဖစ္လိုက္နဲ႔ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာသြားခဲ့တယ္။ အရင္တုန္းကေတာ့ အေၾကာင္းအရာ တစ္ခုခုကို ခ်ေရးေတာ့မယ္ဆိုရင္ ေရွ႕မၾကည့္၊ ေနာက္မၾကည့္၊ ေရးပစ္လိုက္တာပဲ။ မေရးျဖစ္တဲ့ အေၾကာင္းေတြထဲမွာ တစ္ခုကေတာ့ ေနာင္ေတာ္ႀကီးအခ်ိဳ႕ရဲ႕ မွတ္ခ်က္ေတြေၾကာင့္လည္း ပါသလို ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ကလည္း ဂဃနဏ မသိေသးတာေၾကာင့္လည္း ပါပါတယ္။ ေနာင္ေတာ္ႀကီးတစ္ပါးက ေျပာတယ္။ “မေအာင္ျမင္ေသးခင္မွာ ရန္သူမမ်ားေစနဲ႔”တဲ့။ သူဆိုရင္ “သူတစ္ပါး စိတ္အေႏွာက္ အယွက္ျဖစ္မွာ၊ အခ်ိဳ႕သူေတြ ဝမ္းသာမွာျဖစ္ေပမဲ့ အခ်ိဳ႕သူေတြ ၿငိဳျငင္မယ့္စာမ်ိဳးကို မေရးေသးဘူး။ ေအာင္ျမင္တဲ့တစ္ခ်ိန္က်မွ ေျပာမယ္”လို႔ ေတးထားတာတဲ့။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ အခုေတာ့ ေရးျဖစ္ သြားခဲ့ျပန္ၿပီ။

မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒဆိုၿပီး ဆရာေတာ္ဦးေဆကိႏၵေက်ာင္း၊ သံဃာ့ညီလာခံကေန စတင္ၾကားခဲ့ရတယ္။ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ ေျပာျဖစ္ၾကေတာ့ “ကိုယ့္ဘာသာ၊ ကိုယ့္လူမ်ိဳးအတြက္ လုပ္တာေတာ့ ဟုတ္ပါတယ္၊ လုပ္ငန္းစဥ္(procedure)ကေတာ့ မွားေနတယ္၊ ဘုန္းႀကီးေတြဆီကေန မထြက္ဘဲ အမ်ိဳးသမီးအသင္းအဖဲြ႕ေတြကေန ဒီကိစၥအရင္ ထြက္လာရင္ သိပ္ေကာင္းမွာပဲ”စသျဖင့္ တစ္ဦးက ေဝဖန္တယ္။ လုပ္ငန္းစဥ္အဆင့္ဆင့္ မွားခဲ့တယ္။ ထင္တဲ့အတိုင္းပဲ အသံေတြ မ်ိဳးစံု ထြက္လာခဲ့တယ္။ ေဒၚဇင္မာေအာင္ စတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကေရာ၊ အျခားအမ်ိဳးသမီး အဖြဲ႕အစည္းေတြကပါ ေဝဖန္လာၾကတယ္။ ေဝဖန္တာ႐ိုး႐ိုးဆိုရင္၊ အခ်က္အလက္နဲ႔ ေသခ်ာေဝဖန္ေထာက္ျပရင္ ကိစၥမရွိဘူး၊ အခုဟာက ဘုန္းႀကီးေတြ ဘာမွ နားမလည္ဘဲ လူကိစၥေတြကို မဆီမဆိုင္ လာလုပ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ိဳးထိ ေဝဖန္ေျပာဆိုလာၾကတယ္။ ဒီၾကားထဲ အမ်ားေလးစားရတဲ့ ေဒၚဇီးကြက္လိုပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးကလည္း အက်ိဳးအေၾကာင္းကို ေသခ်ာမေလ့လာဘဲ၊ ဆရာေတာ္မ်ားရဲ႕ေစတနာနဲ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ထည့္သြင္းမစဥ္းစားဘဲနဲ႔ ျပစ္တင္ေျပာဆိုလာျပန္ေတာ့ ဇာတ္ရွိန္က ပိုျမင့္သြားခဲ့တယ္။ ဇာတ္ရွိန္ျမင့္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ ေလးစားရတဲ့ လူထုေခါင္းေဆာင္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကပါ လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႔ကိုင္ၿပီး ေျပာဆိုလာတယ္။ အဲဒီမွာ အသံေတြက ဆူညံလာေတာ့တယ္။ သံဃာေတြနဲ႔အမ်ိဳးဘာသာအေရး အေလးထားတဲ့သူေတြက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေထာက္ျပလာတဲ့အခါ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ပုဂၢိဳလ္ေရးကိုးကြယ္မႈက ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔ေလေတာ့ တိုက္ပဲြက ျပင္းထန္သြားေတာ့တယ္။ အေၾကာင္းအရာနဲ႔အႏွစ္သာရအေပၚ ျငင္းခံုေဆြးေႏြးျခင္း မဟုတ္ေတာ့ဘဲ ပုဂၢိဳလ္ေရးအားၿပိဳင္မႈ၊ အဖြဲ႕အစည္းအားၿပိဳင္မႈအေျခအေနေတြထိ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ရခိုင္ဘဂၤါလီအေရးနဲ႔အစၥလာမ္ဘာသာနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ ျပတ္သားမႈ မရွိဘူးဆိုတဲ့ ေဝဖန္သံေတြလည္း ထြက္လာခဲ့တယ္။ ပိုဆိုးတာက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာတာကနည္းနည္းရယ္၊ သူ႕ေနာက္က သံေယာင္လိုက္ သူေတြက ႐ိုင္း႐ိုင္းစိုင္းစိုင္းေတြပါ ေျပာလာၾကတယ္။ နီးစပ္ရာလည္း ေျပာဆိုေဝဖန္ၾက၊ စာနယ္ဇင္းေတြကလည္း ေဝဖန္ေရးသားၾက၊ အခမ္းအနားေတြကေနလည္း ေျပာၾကတဲ့အထိ ျဖစ္လာတယ္။ အခမ္းအနားတစ္ခုမွာ ေတာ္ဝင္ႏွင္းဆီဦးစိုးညြန္႔ကဆိုရင္ “ေခြးက ေခြးအလုပ္လုပ္၊ ႏြားက ႏြားအလုပ္လုပ္၊ လူက လူအလုပ္လုပ္၊ ကိုယ့္အလုပ္ကို မလုပ္ရင္ ဘာျဖစ္သြားမလဲ”စသျဖင့္ ႐ိုင္း႐ိုင္းစိုင္းစိုင္းကို ေစာ္ကားေျပာဆိုရဲတဲ့အထိ ျဖစ္လာတယ္။ ဒီေလာက္ထိ သံဃာေတာ္ေတြ၊ ဆရာေတာ္ေတြကိုေတာင္ ပစ္မွားတဲ့စကားေတြ ေျပာတာကို ေအာက္က လူ႕အခြင့္အေရးသမား ဆိုသူေတြက လက္ခုပ္တေျဖာင္းေျဖာင္းနဲ႔ သေဘာကို က်လို႔။ ဘုရား … ဘုရား …။ ဘုရား တမိပါရဲ႕။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ကလည္း “လူ႕အခြင့္အေရး”ဆိုတဲ့စကားနဲ႔ “ႏိုင္ငံတကာ” ဆိုတဲ့ စကားလံုးႏွစ္လံုးကို တြင္တြင္သံုးၿပီး ခုခံကာကြယ္တယ္။ တစ္ဖက္က ေဝဖန္သူေတြကလည္း စာရြက္ထဲက လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႔ ကမၻာမွာက်င့္သံုးေနတဲ့ လူ႕အခြင့္အေရးကို ႏိႈင္းယွဥ္ေထာက္ျပၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ျပန္ေဝဖန္ျပတယ္။ “လူ႕အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္းအတိုင္း ႏိုင္ငံတကာက လက္ခံက်င့္သံုးၾကပါသလား၊ ႏိုင္ငံတကာဆိုတာ ဘယ္ႏိုင္ငံေတြကို ေျပာတာလဲ” လို႔လည္း ေမးခြန္းထုတ္ၾကတယ္။ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရရင္ စာေရးသူ မ်က္စိလည္ခဲ့ပါတယ္။ လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႔ မညီဘူးလို႔ ေလးစားရတဲ့ ေခါင္းေဆာင္က ေျပာလိုက္ေတာ့ စိတ္ထဲမွာ ပို႐ႈပ္ေထြးသြားရတယ္။ “ဆရာေတာ္ေတြက ဘယ္သူ႕အခြင့္အေရးကို ပိတ္ပင္ေနလို႔လဲ၊ ဘယ္သူ႕ကို အၾကမ္းဖက္ ေစာ္ကားေနလို႔လဲ”။ ေမးခြန္းေတြက တစ္သီတစ္တန္းႀကီး ထြက္လာတယ္။ ဒါနဲ႔ အေမရိကန္၊ ေနာ္ေဝ၊ ဘရာဇီး၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ မေလးရွား၊ စကၤာပူ စတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက အေျခခံဥပေဒေတြကို ေလ့လာၾကည့္မိတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ဥပေဒေတြကို လက္လွမ္း မီသေလာက္ ေလ့လာၾကည့္တယ္။ အဲဒီလို ေလ့လာလိုက္တဲ့အခါမွာေတာ့ ႐ႈပ္ေထြးေနတာေတြ ရွင္းလင္းသြားခဲ့တယ္။ ဥပမာေလးနဲ႔ ေျပာခ်င္တယ္။ ေဒသတစ္ခုမွာ ရြာ(၄)ရြာ ရွိတယ္။ အဲဒီထဲက ရြာ(၃)ရြာကေတာ့ သူတို႔ရပ္ရြာတည္ၿငိမ္ေရး၊ တည္တံ့ေရးအတြက္ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒသေတြ ခ်မွတ္ထားၾကတယ္။ ရြာ(၁)ရြာမွာေတာ့ အဲဒီစည္းမ်ဥ္းဥပေဒသမ်ိဳး မရွိဘူး။ ဒီလိုပဲ ႏွစ္ေပါင္းၾကာလာတဲ့အခါမွာ စည္းမ်ဥ္းမရွိတဲ့ရြာဟာ အသိအျမင္ေတြ ပြင့္လာၿပီး နစ္နာမႈေတြ မ်ားလာတာေတြ႕ေတာ့ အျခားရြာ(၃)ရြာလို စည္းမ်ဥ္းဥပေဒရွိခ်င္လာတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ အျခားရြာေတြလိုပဲ စည္းမ်ဥ္းေရးဆဲြဖို႔ အႀကံျပဳလာၾကတယ္။ ဒါကို အျခားရြာ(၃)ရြာက အခ်ိဳ႕ပုဂၢိဳလ္ေတြက “ဒီစည္းမ်ဥ္းမရွိေသးတဲ့ရြာသာ သူတို႔လို စည္းမ်ဥ္းဥပေဒရွိလာရင္ ……”လို႔ သူတို႔နစ္နာႏိုင္တာကို ေတြးမိၿပီး စည္းမ်ဥ္းဥပေဒေပၚေပါက္မလာေရး အမ်ိဳးမ်ိဳးလုပ္ေဆာင္ၾကတယ္။ ဒီဥပမာကို ၾကည့္မယ္။ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒမရွိေသးတဲ့ ရြာမွာ အျပစ္ရွိပါသလား။ သူတို႔ရြာေတြမွာေတာ့ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒ ထားရွိၿပီး အျခားသူေတြ လုပ္လာေတာ့ “မတရားဘူး၊ မမွ်တဘူး”လို႔ ေျပာတာ လက္ခံႏိုင္စရာ ျဖစ္ပါသလား။ လူ႕အခြင့္အေရးကို ခ်ိဳးေဖာက္တယ္လို႔ စြပ္စြဲလို႔ ရႏိုင္ပါသလား။ မ်ိဳးေစာင့္ဥပေဒကို အေကာင္အထည္ေပၚေစခ်င္တဲ့ ဆရာေတာ္မ်ားမွာလည္း ဥပေဒမရွိလို႔ ထိခိုက္နစ္နာရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြ ေျမာက္ျမားစြာ ရွိေနပါတယ္။ ဒီလို ထိခိုက္နစ္နာမႈေတြ ေနာင္မျဖစ္ရေလေအာင္ဆိုတဲ့ ေစတနာရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ကိုယ့္ဘာသာကို ကာကြယ္တဲ့ဥပေဒ ျပ႒ာန္းေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုေနၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္တစ္ဦးဟာ အျခားဘာသာနဲ႔ တရားဝင္လက္ထပ္လို႔ မရႏိုင္ဘူး။ မြတ္စလင္ကလည္း မြတ္စလင္ျဖစ္မွ လက္ထပ္ႏိုင္တယ္။ ခရစ္ယာန္ကလည္း ခရစ္ယာန္ထံုးတမ္းစဥ္လာနဲ႔ပဲ လက္ထပ္ႏိုင္တယ္။ ဒီဘာသာႀကီးသံုးခုရဲ႕ ဥပေဒေတြဟာ လူ႕အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္း အပိုဒ္(၁၆)က အရြယ္ေရာက္တဲ့သူတိုင္း ခ်ဳပ္ခ်ယ္ကန္႔သတ္ျခင္းမရွိဘဲ လြတ္လပ္စြာ ေပါင္းသင္းေနထိုင္ခြင့္ရွိသည္ …. ဆိုတဲ့အခ်က္ကို ေဖာက္ဖ်က္လြန္က်ဴးထားၾကတယ္။ အဲဒီဥပေဒေတြကိုေတာ့ လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႔မညီဘူး၊ ဘာညာ မေျပာဘဲ ဆရာေတာ္ေတြက ဗုဒၶဘာသာမွာလည္း အဲဒီလို ဥပေဒရွိဖို႔သင့္တယ္ဆိုေတာ့ ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္ေတြ၊ အၾကမ္းဖက္အားေပးေတြလို႔ လူ႕အခြင့္အေရးသမားေတြက စြပ္စဲြေနၾကပါေရာလား။ ဆရာေတာ္ေတြနဲ႔အမ်ိဳးဘာသာကို တန္ဖိုးထားတဲ့သူေတြကလည္း အျခားဘာသာေတြ အဲဒီလို ဥပေဒရွိသလို ကိုယ့္ဘာသာမွာလည္း ရွိေစခ်င္႐ံုသက္သက္ပါ။ ဘာအၾကမ္းဖက္မႈ၊ ဘာလူမ်ိဳးေရးျပႆနာေတြကိုမွ ဖန္တီးေနတာ မဟုတ္ဘူး။ ဆရာေတာ္ေတြနဲ႔အမ်ိဳးဘာသာကို တန္ဖိုးထားတဲ့သူေတြ လုပ္ေနတာ “လူ႕အခြင့္အေရး”နဲ႔ မညီဘူးလား။ ဒါဆိုရင္ အဲဒီလို ျပ႒ာန္းထားတဲ့ အျခားဘာသာေတြရဲ႕ ဥပေဒေတြကေရာ ညီေနပါသလားလို႔ ေမးခြန္းထုတ္ဖို႔ မသင့္ဘူးလား။ ဆရာေတာ္ေဒါက္တာဓမၼပိယ မိန္႔ၾကားတဲ့ “အျခားဘာသာေတြရဲ႕ ရွိၿပီးသား ဥပေဒေတြ ပယ္ဖ်က္ေပးမလား၊ ကိုယ့္ဗုဒၶဘာသာအတြက္ ထပ္မံျပ႒ာန္းေပးမလား၊ ဒီေမးခြန္းႏွစ္ခုအနက္ တစ္ခုခုကို လုပ္ရမွာပဲ။ ဒါ မညီမွ်ဘူး၊ မမွ်တဘူး ျဖစ္ေနတယ္ေလ။ လူ႕အခြင့္အေရး ႐ႈေထာင့္ကပဲ ၾကည့္စမ္းပါ။ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုတာ တရားမွ်တမႈ၊ ညီမွ်မႈကို အေလးထားရမယ္”ဆိုတဲ့ စကားက မွတ္သားသင့္ပါတယ္။ စာေရးသူလည္း လူ႕အခြင့္အေရး ေၾကျငာစာတမ္းပါ အခ်က္အလက္ေတြကို သေဘာက်ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလို သေဘာက်စရာေကာင္းတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို ဘယ္ႏိုင္ငံေတြက တစ္ထပ္တည္းက်ေအာင္ အသံုးျပဳပါသလဲ။ ဘယ္ႏိုင္ငံမွာမွ တစ္ထပ္တည္းက်ေအာင္ အသံုးျပဳလို႔ မရပါဘူး။ လူ႕အခြင့္အေရးကို လူၾကားေကာင္းေအာင္ ေအာ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံႀကီးေတြကိုယ္တိုင္ ေရွ႕တစ္မ်ိဳး၊ ကြယ္ရာတစ္မ်ိဳး၊ ေပၚေပၚတင္တင္တစ္မ်ိဳး၊ လွ်ိဳ႕ဝွက္နည္းနဲ႔တစ္သြယ္ ခ်ိဳးေဖာက္ေနၾကတာပဲ မဟုတ္လား။ မိမိတို႔ႏိုင္ငံ၊ မိမိတို႔လူမ်ိဳး အက်ိဳးစီးပြားကို ထိခိုက္လာၿပီဆိုရင္ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုတဲ့ ႏႈန္းစံကို လက္ကိုင္ျပဳၾကေသးပါရဲ႕လား။ တကယ့္ေတာ့ ေျပာမယ့္သာေျပာရတာ ကိုယ့္အက်ိဳးစီးပြား မထိခိုက္ဘဲနဲ႔ကို ခ်ိဳးေဖာက္ေနၾကတာပါ။ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုတာကို ခ်ိဳးေဖာက္ခ်င္တိုင္း ခ်ိဳးေဖာက္ရမယ္လို႔ ဆိုလိုတာ မဟုတ္ဘူး။ ဒီစံတစ္ခုတည္းနဲ႔ မွတ္ေက်ာက္တင္ၿပီး အလုပ္လုပ္လို႔ မရဘူးဆိုတာနဲ႔ကိစၥရပ္တိုင္းမွာ “လူ႕အခြင့္အေရး”ဆိုတာကို ေအာ္လို႔ မရဘူးဆိုတာ ေျပာခ်င္တာ။ အျခားႏိုင္ငံေတြက အေျခခံဥပေဒေတြ ေလ့လာၾကည့္တယ္။ ေနာ္ေဝႏိုင္ငံဆိုရင္ ခရစ္ယာန္လူဦးေရ ၇၇% ရာခိုင္ႏႈန္း။ ဒါေပမဲ့ ခရစ္ယာန္ဘာသာကို ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာျပ႒ာန္းၿပီး ခရစ္ယာန္ဘာသာ အသားေပးတဲ့ အေျခခံဥပေဒ ေရးဆဲြထားတယ္။ အဲဒီနားက ဒိန္းမတ္စတဲ့ႏိုင္ငံေတြလည္း ထူးမျခားနားပဲ။ မေလးရွားႏိုင္ငံဆိုရင္ မြတ္စလင္လူဦးေရ ၆၁% ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ မြတ္စလင္ အသားေပးတဲ့ အေျခခံဥပေဒ ေရးဆြဲထားတယ္။ အစၥလာမ္ဘာသာကို ကာကြယ္ေပးတဲ့ ပုဒ္မေတြ အမ်ားႀကီး ထည့္သြင္းထားတယ္။ ဘယ္ေဒသ၊ ဘယ္ေဒသေတြမွာ အစၥလာမ္မွလဲြၿပီး အျခားဘာသာေတြ ျပန္႔ပြားေရး မလုပ္ဖို႔ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြလည္း ထည့္သြင္းထားတယ္။ အစၥလာမ္ကို ဦးစားေပးထားတာကို နမူနာတစ္ခု ေျပာရင္ Article 12 မွာ “…………………… it is lawful for Federation or a State to establish or maintain or assist in establishing or maintaining Islamic Institutions or provide or assist in providing institutions in the religion of Islam and incur such expenditure as may be necessary for the purpose”လို႔ ပါရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီး Article 11 မွာ “…………….., Federation Law may control or restrict the propagation of any religious doctrine or belief among persons professing the religion of Islam”လို႔ ျပ႒ာန္းထားတယ္။ ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ေတြ က်မ္းသစၥာက်ိန္ဆိုတဲ့အခါမွာလည္း “ …….. we shall at all times protect the religion of Islam and ……”ဆိုတဲ့စကားကို ထည့္သြင္းသစၥာျပဳရတယ္။ ေနာက္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံဟာ မြတ္စလင္လူဦးေရ ၈၇%ရာခိုင္ႏႈန္းရွိတယ္။ အစၥလာဟ္အသားေပးတဲ့ အေျခခံဥပေဒေရးဆဲြထားတယ္။ အေျခခံဥပေဒ Article 29 မွာ “……. The independence of Indonisia shall be formulated into a constitution of Republic of Indonisia which will be built into a soverign state based on a belief in the One and Only God”လို႔ ထည့္သြင္းထားတယ္။ ေနာက္ ဘရာဇီးႏိုင္ငံမွာ ခရစ္ယာန္လူဦးေရ ၆၄%ရာခိုင္ႏႈန္းပဲ ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ ခရစ္ယာန္ဘာသာအသားေပးၿပီး အေျခခံဥပေဒကို ေရးဆဲြထားတယ္။ ဒါက နမူနာပဲ ျပထားတာပါ။ ေျပာခ်င္တာက ဘယ္ႏိုင္ငံမွာမဆို ကိုယ့္အမ်ိဳးဘာသာသာသနာကို ေရွ႕တန္းတင္ၿပီး ဥပေဒေတြ ေရးဆဲြထားတယ္ဆိုတာ သိရလိမ့္မယ္။ ေလးစားရတဲ့ ျမန္မာ့ေခါင္းေဆာင္ေတြကေတာ့ တစ္ခါလာလည္း “လူနည္းစုကို ေလးစားရမယ္”။ တစ္ခါလာလည္း “လူနည္းစုကို လူမ်ားစုက အႏိုင္မက်င့္ရဘူး”။ မွန္ပါတယ္။ ေလးစားရမယ္။ အႏိုင္မက်င့္ရဘူး။ ဒါေပမဲ့ လူနည္းစုကလည္း လူမ်ားစုကို ေလးစားဖို႔ လိုပါတယ္။ လူနည္းစုရဲ႕ဆႏၵကို ဦးစားေပးၿပီး လူမ်ားစုကို ဥေပကၡာျပဳတာက်ေတာ့ေကာ တရားပါ့မလား။ စဥ္းစားဖို႔ လိုပါတယ္။ အထက္မွာ ဆိုခဲ့တဲ့ႏိုင္ငံေတြ စတဲ့ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေတြက အေျခခံဥပေဒေတြကို ဘယ္လို ေျပာၾကမလဲ။ သူတို႔ေတြဟာ လူနည္းစုေတြရဲ႕ ခံစားမႈကို မေလးစားတ့ဲႏိုင္ငံေတြလား။ လူနည္းစုေတြရဲ႕ ဆႏၵကို မ်က္ကြယ္ျပဳတဲ့ ႏိုင္ငံေတြလား။ အခုျဖစ္ေနတာက ဗုဒၶဘာသာကို ဦးစားေပးရင္ပဲ လူမဟုတ္ေတာ့ သလုိလို။ လူ႕အဆင့္အတန္းမရွိေတာ့သလိုလို။ တစ္ကိုယ္ေကာင္းပဲ ဆံေနသလိုလို။ ကမၻာ့ေရးရာေတြကို ဘာမွ မသိတဲ့သူေတြလိုလို။ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုတာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ ၈ဝ% ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ရွိတဲ့ႏိုင္ငံတစ္ခုပါ။ (အထက္မွာဆိုခဲ့သလို) ေနာ္ေဝမွာ ခရစ္ယာန္က ၇၇% ရာခိုင္ႏႈန္းတည္းရယ္ပါ။ မေလးရွားက မြတ္စလင္ ၆၁%ရာခိုင္ႏႈန္းတည္းရယ္ပါ။ ဘရာဇီးက ခရစ္ယာန္ ၆၄%ရာခိုင္ႏႈန္းတည္းရယ္ပါ။ ဘာျဖစ္လို႔ သူတို႔ေတြ လူနည္းစုရဲ႕ဆႏၵကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈၿပီး လူမ်ားစုကိုးကြယ္ရာလိုက္ၿပီး အေျခခံဥပေဒေတြ ေရးဆဲြၾကပါသလဲ။ ႏိုင္ငံတကာမွာ အေျခခံဥပေဒေတြ ေရးဆဲြတဲ့အခါ မိမိတို႔ရဲ႕အမ်ိဳးဘာသာကို ပံုစံတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ကာကြယ္ထားတဲ့ အခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီး ထည့္သြင္းေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ကိုယ့္ႏိုင္ငံမွာ ကိုယ့္အမ်ိဳးဘာသာကို ကာကြယ္တဲ့ဥပေဒမ်ား ဘယ္ေလာက္ထိ ရွိပါသလဲ။ စဥ္းစားၾကဖို႔ပါ။ ဒါေတြကို ေျပာျပရတဲ့အေၾကာင္းက အခု မိမိတို႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ားရဲ႕ နစ္နာမႈေတြ၊ အနာဂတ္မွာ စိုးရိမ္ဖြယ္ျဖစ္ေနတဲ့အေနအထားေတြကို ေျမာ္ျမင္ၿပီး လုပ္ေဆာင္ေနၾကတဲ့ ဆရာေတာ္ေတြကို မျပစ္မွားေစခ်င္လို႔ပါ။ အခုဟာက ဆရာေတာ္ေတြက ဘာေျပာေျပာ “ဒီဘုန္းႀကီးေတြ ႀကံဖြတ္ ဘုန္းႀကီးေတြ၊ စစ္တပ္က ေျမွာက္ေပးတိုင္း လိုက္လုပ္ေနတာ၊ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္ လို႔ကေတာ့ ဒီဘုန္းႀကီးေတြ တရားခံပဲ”စသျဖင့္ ေစာ္ကားေနၾကတာကို ရပ္ေစခ်င္တယ္။ အခုဟာက ဗုဒၶဘာသာတည္တံ့ျပန္႔ပြားေရး ေၾကြးေၾကာ္တာဟာ ဦးသိန္းစိန္ကို ေထာက္ခံၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဆန္႔က်င္တာလို႔ ယူဆေနၾကတယ္။ တစ္ေန႔က အတိုက္အခံပါတီႀကီးရဲ႕ ဦးေဆာင္သူတစ္ဦးကဆိုရင္ “အဲဒီ ၉၆၉ ဘုန္းႀကီးေတြေပါ့။ သူတို႔ေၾကာင့္ အဓိက႐ုဏ္းေတြ ျဖစ္တာ။ ဒါဟာ သူတို႔န႔ဲ လုံးဝဆက္စပ္ေနတယ္”လို႔ ဆိုတယ္။ ေနာက္ၿပီး “ဦးဇင္းစဥ္းစားၾကည့္ေပါ့။ OIC ကို ကန္႔ကြက္ၾကတယ္။ တပည့္ေတာ္တို႔ကေတာ့ ဒါ လံုးဝ မလုပ္သင့္တဲ့ကိစၥပဲ။ သူတို႔က လူသားခ်င္းစာနာၿပီး အကူအညီေပးတဲ့ အဖြဲ႕ပဲ၊ ဘုန္းႀကီးေတြက ေနရင္းထိုင္ရင္း မြတ္စလင္ေတြအေပၚ စိုးရိမ္မႈ လြန္ကဲေနတယ္”လို႔ ဆိုျပန္တယ္။ အေတာ္ပဲ စိုးရိမ္မိပါတယ္။ ဆရာေတာ္ေတြနဲ႔ဗုဒၶဘာသာကို အေလးထားတဲ့ လူေတြမွာ စိုးရိမ္ရတဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြ မ်ားစြာရွိပါတယ္။ နမူနာတစ္ခု ထုတ္ျပခ်င္တယ္။ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္မွာ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္က ဘဂၤါလီ ၆ ေသာင္းခန္႔၊ ၁၉၈၆ ခုႏွစ္ေရာက္ေတာ့ ၃ သိန္းနီးပါးျဖစ္လာတယ္။ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္မွာ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္က ဘဂၤါလီ ၁ဝဝ ေက်ာ္၊ ၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ေရာက္ေတာ့ ၃ သိန္းနီးပါး ျဖစ္လာတယ္။ ဒါ နမူနာပဲ ရွိေသးတယ္။ ကမၻာ့နမူနာေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ ျပည္မမွာလည္း လူဦးေရတိုးပြားႏႈန္းက အဆမတန္ တိုးလာေနတယ္။ ဒါေတြ ေျပာလာရင္ ေခါင္းေဆာင္စကားေနာက္ သံေယာင္လိုက္တဲ့ အခ်ိဳ႕ပုဂၢိဳလ္ေတြ ေျပာေလ့ရွိတာက “ဟာ ဒါေတာ့ စစ္အစိုးရေၾကာင့္ ခိုးဝင္လာၾကတာ၊ စစ္အစိုးရရဲ႕အျပစ္ပဲ”လို႔ ေျပာတတ္ၾကတယ္။ ဟုတ္ပါတယ္။ စစ္အစိုးရလက္ထပ္မွာ ဝန္ထမ္းေတြ လာဘ္စားမႈေၾကာင့္၊ ၿခံစည္း႐ိုးမလံုလို႔ပါ။ (အျခားအေၾကာင္းတရားေတြလည္း အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္)။ ဒါ လူတိုင္းသိေနတာပဲ။ ဘယ္သူမွ မျငင္းဘူး။ ဒါေပမဲ့ စစ္အစိုးရကို အျပစ္တင္ေနလို႔ေကာ ဒီျပႆနာက ေျပလည္သြားမွာလား။ ေျပလည္မသြားႏိုင္ပါဘူး။ သီေပါဘုရင္ အေျမာ္အျမင္မရွိလို႔ တိုင္းျပည္သူ႕ကၽြန္ဘဝေရာက္ရတာဆိုၿပီး သီေပါဘုရင္ကို အျပစ္တင္ေန႐ံုနဲ႔ သူ႕ကၽြန္ဘဝက လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ပါ့မလား။ ဒီျပႆနာဟာ ဦးသန္းေရႊကို အျပစ္တင္ေန႐ံုနဲ႔ ဘာမွ ျဖစ္မလာႏိုင္ဘူးဆိုတာကို သိေစခ်င္တာပါ။ ဆိုေတာ့ ဒီျပႆနာေတြ မျဖစ္ပြားေအာင္ အထက္မွာဆိုခဲ့တဲ့ႏိုင္ငံေတြ သူတို႔ဘာသာကို ဥပေဒနဲ႔ ကာကြယ္ၾကသလို ကာကြယ္ႏိုင္ၾကဖို႔ ဆရာေတာ္ေတြ ေဆာ္ၾသေနၾကတာပါ။ လူ႕အခြင့္အေရးသမားေတြ ေျပာေျပာေနတဲ့ လူနည္းစုတို႔၊ လူမ်ားစုတို႔၊ လူ႕အခြင့္အေရးတို႔၊ ႏိုင္ငံတကာတို႔ ဆိုတဲ့ စကားေတြရဲ႕ အႏွစ္သာရနဲ႔အဓိပၸာယ္ကို ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့လာဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာအေျခခံဥပေဒေတြဟာ လူမ်ားစုရဲ႕ဆႏၵကို အဓိကထား ေရးဆဲြၾကတာကို ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ ဆရာေတာ္ေတြနဲ႔အမ်ိဳးဘာသာ သာသနာကို တန္ဖိုးထားသူေတြကလည္း ဗုဒၶဘာသာလူမ်ားစုဆႏၵအတိုင္းခ်ည္း တဖက္သက္ေရးဆဲြေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုေနၾကတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကိုယ့္အမ်ိဳးဘာသာကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္မယ့္ ဥပေဒတစ္ခုမွ်ကိုသာ ေတာင္းဆိုေနၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ အစၥလာမ္ကို ထိရင္ ဆတ္ဆတ္ထိမခံျဖစ္ျဖစ္ေနတဲ့ လူ႕အခြင့္အေရးသမားမ်ား သံုးသပ္ႏိုင္ၾကဖို႔ပါ။ ေျပာစရာေတြေတာ့ အမ်ားသား။ ေျပာခ်င္တာေတြကလည္း အမ်ားႀကီး။ စာကလည္း ရွည္သြားၿပီ။ ေဆာင္းပါးကို ျပန္ဖတ္ၾကည့္ေတာ့ မျပည့္စံုတဲ့၊ ဟာေနတဲ့ ကြက္လပ္ေလးေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဟိုပါတီ၊ ဒီပါတီ စြပ္စဲြႏိုင္စရာေတြလည္း ေတြ႕ရတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ စာေရးသူကေတာ့ ေဆာင္းပါးကေန တစ္စံုတစ္ရာ စဥ္းစားစရာ၊ သံုးသပ္စရာတစ္ခုခု ရသြားတယ္ဆိုရင္ ေရးရက်ိဳးနပ္ပါတယ္။ ကိုယ့္လိပ္ျပာကိုယ္ လံုပါတယ္။ ဒီေဆာင္းပါးကို စာေရးသူ ဖတ္ခဲ့ဖူးတဲ့ အေမရိကန္သမၼတနဲ႔ ကမၻာ့အခ်မ္းသာဆံုးႏိုင္ငံေတြအနက္ တစ္ႏိုင္ငံျဖစ္လာေအာင္ စြမ္းေဆာင္ေပးခဲ့တဲ့ စကၤာပူေခါင္းေဆာင္ႀကီး လီကြမ္းယုတို႔ ေတြ႕ခ်ိန္က ေျပာၾကတာေလးနဲ႔ နိဂုံးခ်ဳပ္ခ်င္ပါတယ္။ က်န္တာေတြ မမွတ္မိေတာ့ေပမဲ့ စိတ္ထဲမွာ စဲြေနတဲ့ စကားေလးတစ္ခြန္းရွိတယ္။ လီကြမ္းယုက “က်ဳပ္က စကၤာပူႏိုင္ငံသူ/ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကို အေလးထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ခင္မ်ားတို႔ အေမရိကန္မွာလို ေသနတ္ေတြ လမ္းေဘးခ်ေရာင္းတ့ဲ အထိေတာ့ လြတ္လပ္ခြင့္ မေပးႏိုင္ဘူး”တဲ့။ သူမ်ားႏိုင္ငံစံေတြကိုခ်ည္း အားမကိုးဘဲ ကိုယ့္ႏိုင္ငံ ကိုယ့္စံကို ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ေျပာဆိုက်င့္သံုးရဲတဲ့ေခါင္းေဆာင္လို႔ အသိအမွတ္ျပဳမိတယ္။ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုတာကို သံုးသပ္ႏိုင္ဖို႔ပါ။ အားလံုး ခ်မ္းေျမ့ၾကပါေစ